พากย์เคล้าธรรม ในสนาม 'แข่งเรือยาวประเพณี' ที่มา :
http://www.komchadluek.net/detail/20090827/25899/พากย์เคล้าธรรมในสนามแข่งเรือยาวประเพณี.htmlคมชัดลึก :มีการแข่งขันและกีฬาอยู่ ๒ ประเภท ที่จัดขึ้นในวัด และก็มีพระเป็นหัวแรงใหญ่ในการจัดทีมมาแข่งขัน คือ การแข่งขันจุดลูกหนู ซึ่งเป็นประเพณีที่ใช้ในงานศพพระมอญ และ บุญประเพณีแข่งขันเรือยาว ซึ่งส่วนใหญ่จะจัดขึ้นให้สอดคล้องกับวันสำคัญทางพุทธศาสนา
ด้วยเหตุที่การแข่งขันทั้ง ๒ อย่างนี้ จัดขึ้นโดยมี พระ และ วัด เข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้อง จึงไม่ใช่เรื่องแปลก สำหรับผู้ที่ไปชมการแข่งขันจะได้ยิน ธรรมะ และ ประวัติของวัดต่างๆ จากโฆษกผู้บรรยายการแข่งขัน
โดยเฉพาะการแข่งขันจุดลูกหนู พระอาจารย์สำราญ ถามวโร (ทองใบ) อายุ ๕๕ ปี พรรษา ๓๕ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบางโพธิ์ใน อ.เมือง จ.ปทุมธานี ลงมาจับไมค์พากย์ด้วยตัวเอง โดยสอดแทรกธรรมะไว้อย่างแยบยล ซึ่งน่าจะเป็น นักเทศน์ในสนามแข่งลูกหนู เพียงรูปเดียวในประเทศ
ทั้งนี้ ท่านมีแนวความคิดว่า "อย่างน้อยเขาต้องได้ธรรมะติดหูกลับไปสัก ๑-๒ ประโยค ซึ่งถือว่าได้เผยแผ่ธรรมแล้ว"
ในขณะที่ บุญประเพณีแข่งขันเรือยาว ซึ่งส่วนใหญ่จะจัดขึ้นหน้าวัด ให้สอดคล้องกับวันสำคัญทางพุทธศาสนา ในขณะที่เรือยาวส่วนใหญ่ เป็นของพระและวัด
เรือยาว ก่อให้เกิดวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามแห่งสายน้ำ ด้วย ?ความศรัทธาในพระพุทธศาสนา? ซึ่งเป็นศาสนาประจำชาติ เป็นพื้นฐานของศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตอันดีงาม ของชาวไทยในฤดูกาลต่างๆ ของสยามประเทศ มาจนทุกวันนี้ คือ บุญแข่งเรือ หรือบุญส่วงเฮือ ในเทศกาลงานบุญประเพณี บุญผ้าป่าบุญออกพรรษา-เทโวโรหณะ งานบุญชักพระ-ลากพระ งานบุญกฐิน งานบุญปิดทองไหว้พระ พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ พระพุทธรูปสำคัญของอารามต่างๆ ที่ตั้งอยู่ริมน้ำ เป็นต้น
อ.ขวัญทอง สอนศิริ หรือ อ.โจ้ ผู้เชี่ยวชาญในด้านศิลปวัฒนธรรม กรรมการบริหารสมาคมเรือพายแห่งประเทศไทย และหัวหน้าทีมผู้บรรยายการแข่งขันเรือยาวประเพณีไทย มือหนึ่งของประเทศไทย ซึ่งบรรยายการแข่งขันเรือยาวประเพณี มานับแต่ พ.ศ.๒๕๒๙ ได้กล่าวถึงหลักการบรรยายการแข่งขันเรือยาวประเพณีไทย ซึ่งมีหลักง่ายๆ ไว้น่าสนใจ กล่าวคือ
๑.ต้องรู้ดี ในที่นี้หมายถึง ๓ รู้ ได้แก่ รู้เรือ คือ ประวัติความเป็นมาของเรือ และประวัติการแข่งขัน, รู้พาย คือ รู้ความสมบูรณ์แข็งแกร่งของฝีพายแต่ละทีม และแม่นในกติกา และ รู้สายน้ำ คือ รู้ล่องน้ำ ในแต่ละสนามว่า ล่องไหนได้เปรียบเสียเปรียบ จุดไหนอย่างไร ต้องเป็นคนช่างสังเกต
๒.โวหาร ในที่นี้หมายถึง มีศิลปะการพูดดี, มี เสียงดังก้องกังวาน, มี โวหารการพากย์ ที่ดุเดือด รวดเร็ว เร้าใจในจังหวะออกเรือ, ระยะเดินทางเข้า และระยะประจัญบานเข้าเส้นชัย, ใส่ อารมณ์ คำคมคารม ขำๆ ชวนหัวเราะ คลายเครียดแก่ผู้ชม
๓.ปฏิภาณว่องไว มีไหวพริบปฏิภาณว่องไว สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า เชื่อมโยงเหตุการณ์ต่างๆ ในสนาม ไปสู่จุด หรือประเด็นที่น่าสนใจ จะชี้นำ สาระคุณค่า มวลประสบการณ์อันเป็นประโยชน์แก่ผู้ชม ผู้ฟัง ได้เป็นอย่างดี การบรรยายการแข่งขันเรือยาว จึงเป็นทั้งศาสตร์ และศิลป์ ที่ประกอบรวมกันเป็นหนึ่งเดียว ยืดหยุ่นได้เฉกเช่น สายน้ำปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ทุกสถานการณ์ ดังคำกล่าวที่ว่า วิทยายุทธ์ที่สุดยอด ไร้กระบวนท่า
และควรคำนึงเสมอว่า การบรรยายการแข่งขันเรือ เป็นสีสันของประเพณี มิใช่อาชีพรับจ้างพากย์ หรือเชียร์จนเสียความเที่ยงธรรมแต่ประการใด
และ ๔.ใส่สาระสัจธรรมแห่งชีวิต ผู้บรรยายการแข่งขันต้องสอดแทรกชี้นำ สาระสัจธรรมแก่ผู้ชม อาทิ เรื่อง สายน้ำกับชีวิต จึงเปรียบเสมือน ?สายโลหิตของชีวิตคนไทย? มาแต่อดีต จวบจนปัจจุบัน ยันอนาคต
เพราะ น้ำ คือ ชีวิต และ ?น้ำ? ยังนำมาซึ่ง ?คติธรรม? ในการดำเนินชีวิตของชาวไทย ให้เข้าใจถึงสัจธรรม ในธรรมชาติของชีวิต กล่าวคือ
"การแข่งขันเรือยาวประเพณี เป็นการพิสูจน์สัจธรรมแห่งชีวิต ในเมื่อมีผู้แพ้ ก็ย่อมต้องมีผู้ชนะ เป็นของคู่กัน เป็นธรรมดา ตามกฎสามัญลักษณะ (ไตรลักษณ์) ไม่มีอะไรเที่ยงแท้แน่นอน และไม่จีรังยั่งยืน ความไม่แน่นอน ก็คือ ความแน่นอน ความแน่นอน ก็คือ ความไม่แน่นอน นั่นเอง นี่คือ สัจธรรมแห่งชาติ เพียงแต่ว่า ทีมเรือใดจะเพียรรักษาความดี ความแข็งแกร่ง เจริญในสาธารณียธรรมคุณธรรมพื้นฐาน อันเป็นเหตุให้เกิดความระลึกนึกถึงซึ่งกันและกัน ซึ่งก่อให้เกิดสามัคคีธรรมแก่หมู่คณะ นำมาซึ่งความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของทีมเรือ ตลอดจนคุ้มบ้านคุ้มวัดต่างๆ ซึ่งสอดคล้อง และสนองต่อพระบรมราโชวาทของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบัน ที่ว่า 'รู้รักสามัคคี' หากทีมเรือใด คุ้มบ้านคุ้มวัดใด ขาดคุณธรรมดังกล่าวแล้ว ก็ยากแท้ที่จะประสบผลสำเร็จในการแข่งขันได้อย่างแท้จริง" อ.โจ้กล่าว
คติธรรมแห่งน้ำ เรือยาวประเพณี เป็นมรดกวัฒนธรรมแห่งสายน้ำ ที่หล่อหลอมร้อยรัดจิตใจคนไทย ให้มีจิตวิญญาณแห่งความเป็นไทย อันเป็นการสร้างเสริมความมั่นคงให้แก่ชาติ อีกวิถีทางหนึ่งอย่างแท้จริง ดังพระบรมราโชวาทของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ว่า
?การรักษาวัฒนธรรม คือ การรักษาชาติ" ?คติธรรม? ในการดำเนินชีวิตของชาวไทย ให้เข้าใจถึงสัจธรรมในธรรมชาติของชีวิต กล่าวคือ
?น้ำ" มีลักษณะ ?ชุ่มเย็น? ผู้ใดได้ดื่ม ได้อาบแล้วชุ่มเย็น ชุมชื่นใจ เปรียบเหมือน ?ความเมตตา? คือ ความรักความปรารถนาดีซึ่งกันและกัน
ตรงข้ามกับความเร่าร้อน อันหมายถึง ความโกรธ หรือโทสะ เปรียบเหมือนไฟเผาจิตใจให้ร้อนลน
?น้ำ? มีลักษณะ ?รวมตัวกันเป็นนิตย์? ผสมผสานกันได้สนิท มนุษย์เป็นสัตว์สังคม จะอยู่โดยลำพังคนเดียวมิได้ ต้องดำรงอยู่ร่วมกันเป็นหมู่คณะ จึงต้องมีความเห็นอกเห็นใจ และเข้าใจกันและกัน ต้องรู้รักสามัคคี มีกัลยาณมิตตตา และคำนึงเสมอว่า
?รวมกันเราอยู่ แยกหมู่เราตาย รวมกันแล้วไม่ทำอะไร ก็ไปตายเสียดีกว่าอยู่"
?น้ำ? มีลักษณะ ?ปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี? หมายถึง สมานัตตตา คือ บุคคลพึงวางตนเสมอต้นเสมอปลาย ไม่ถือตัว หลงตน โบราณาจารย์กล่าวไว้ว่า
?นอนสูงให้นอนคว่ำ นอนต่ำให้นอนหงาย?
เป็นคติให้คนในสังคมพึงเข้าใจกัน ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม เข้ากับสังคมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ดุจน้ำปรับตัวเข้ากับภาชนะได้ทุกสภาพการณ์
?น้ำ? มีลักษณะ ?เที่ยงตรง? แม้แต่ช่างสร้างบ้านยังอาศัย ?น้ำ? เป็นระดับวัดความตรงของส่วนประกอบต่างๆ เปรียบเหมือนการดำเนินชีวิตให้ถูกต้องดีงาม ต้องมี ?สัจจะ? คือ ?จริง ตรง แท้? ใน ?ภารกิจ หน้าที่? นั่นเอง
หน้านอก บอกความงาม หน้าใน บอกความดี หน้าที่ บอกความสามารถ ความรับผิดชอบของบุคคล
เรื่อง - ภาพ... "ไตรเทพ ไกรงู"
